Contents
stETH là gì?
Quá trình chuyển đổi lên ETH 2.0 yêu cầu người dùng phải khóa một lượng ETH nhất định và chỉ được mở khóa khi ETH 2.0 chuyển đổi thành công. Câu hỏi đặt ra là phải có một nơi để có thể quy đổi lượng ETH được khóa lại sang một dạng ETH thế chấp khác để tìm kiếm lợi nhuận trong thời gian chờ đợi. Từ đó stETH của nền tảng Lido Finance ra đời cho phép ký gửi số lượng ETH đã khóa quy đổi sang stETH với tỷ lệ 1:1, đây là bằng chứng cho việc bạn đã tham gia staking ETH 2.0, khi quá trình chuyển đổi hoàn tất bạn có quyền đổi stETH về ETH với tỷ lệ quy đổi 1:1. Thật là quá hấp dẫn phải không? Từ đây hình thành một thị trường giao dịch thứ cấp thông qua cặp stETH/ETH ở các pool thanh khoản trên các AMM Dex như Curve, nền tảng lending-borrowing như Aave, Maker DAO, DAI,…Câu chuyện bắt đầu từ đây, khi bạn có stETH bạn có quyền swap ngược lại ETH và chúng ta cùng tìm hiểu tiếp nguyên nhân tại sao ETH lại giảm giá?
Mối liên quan giữa stETH, ETH và ETH 2.0
stETH là một ánh xạ của ETH được Liđô Finance phát hành, do đó có thể xem như đây là đơn vị tiền tệ của Liđô Finance. Cụ thể, Lido cung cấp một token ERC-20 khác trên cơ sở 1:1 cho số ETH mà anh em đã stake.
Đối với việc nhận phần thưởng từ chương trình khuyến khích của Ethereum, anh em phải stake đủ 1 note Validator với 32 ETH. Tuy nhiên, với nền tảng Lido Finance, anh em có thể stake một khoản ETH bất kì mà vẫn có thể nhận được phần thưởng lãi hàng năm với Lido Finance làm trung gian.
Những vụ tấn công đầu tiên
Trên lý thuyết là thế. Nhưng thực tế, pool ETH/stETH hiện nay có đến 75% là stETH. Điều này dẫn đến việc mất cân bằng hay nói đúng hơn là stETH depeg.
Như các bạn có thể thấy trong hình dưới đây, 1 ETH stake vào sẽ nhận được 1.04629121 stETH – chênh lệch gần 5%.
Mối quan hệ tưởng chừng đơn giản này đã bắt đầu phát sinh vấn đề khi các ông lớn DeFi hỗ trợ các khoản vay ETH được thế chấp bằng stETH. Điều này đã khiến cho số lượng lớn stETH bị mất bảo chứng ETH khi Lido Finance đã đem chúng đi stake trên mạng lưới của Ethereum.
Mặc dù, việc mất bảo chứng ETH chỉ là tạm thời, số lượng stETH bị stake có thể được unlock khi sự kiện The Merge diễn ra thành công.
Tuy nhiên việc sự kiện ETH 2.0 vẫn chưa cho thấy một lịch trình hoàn thành cụ thể vô tình tạo ra một nút thắt Gordian không thể gỡ trong thời điểm hiện tại.
2 ví ẩn danh đầu tiên
Điều này có nghĩa là có ai đó đã xả stETH sang ETH.
– Theo dữ liệu onchain, vào 07/06/2022,
2 ví ẩn danh đã bắt đầu rút thanh khoản khoảng 54k stETH và 23k ETH – Địa chỉ 2 ví:
0xca2c8b7664fa4169bd85da72a968dab9b78f5882 0x7ccd3befb83154b99c02f4dd5aec5dd76f1ee0b2
=> Khả năng đây là 2 ví gây ra hiệu ứng depeg đầu tiên của stETH/ETH vào ngày 08/06/2022 về 0.97
Alameda Research
Trước tình hình đó các quỹ lớn nổi bật là Alameda Research đã đi đầu trong việc phòng ngừa rủi ro khi chuyển đổi hơn 50,000 stETH sang ETH.
Alameda Research đã thực hiện chuyển đổi 50,000 stETH sang ETH.
Ngoài Alameda Research, vẫn còn đó các quỹ lớn công khai nắm giữ stETH chưa công bố hành động của mình. Nếu như họ đồng loạt “xả” stETH, điều này sẽ gây ra cú sốc vô cùng lớn cho stETH và thị trường tiền mã hóa.
– a16z
– Alameda
– Coinbase
– Paradigm
– DCG – Digital Currency Group, công ty mẹ của Grayscale (GBTC)
– Jump và Three Arrows Capital (3AC) – những người đứng sau LUNA/UST
Nhiều cá voi khác cũng đã thực hiện lệnh swap stETH sang ETH của mình để phòng ngừa rủi ro
Những nạn nhân đầu tiên của cuộc khủng hoảng:
Celsius sắp “phá sản” và công cuộc “giải cứu”
Celsius Network cũng là một trong những tay chơi lớn, hiện nắm giữ đến 450.000 stETH trị giá tương đương 1,5 tỷ USD. Nhưng khác với 7 quỹ trên, Celsius là dự án cho vay.
Celsius Network là gì?
Đến đây cần giải thích 1 chút về Celsius Network. Đây là giao thức cho vay ngang hàng (P2P). Sử dụng Celsius để:
Gửi crypto vào giao thức để nhận lãi suất (APY lên đến 18,63%)
Dùng crypto làm tài sản thế chấp để vay thêm các đồng coin khác. Nhìn chung, Celsius là dự án cho vay (lending) điển hình trong thị trường crypto. Và cũng như các dự án cùng phân khúc khác, để có thể duy trì APY trả lãi cao cho người dùng, Celsius sẽ đem các tài sản coin người dùng thế chấp đi staking/lending trên các nền tảng khác để kiếm lời.
Dĩ nhiên, Celsius phải đảm bảo luôn có thanh khoản “dồi dào” để người dùng có thể rút tài sản thế chấp của mình ra bất kỳ lúc nào.
Theo hình trên, quỹ tiền Celsius nắm giữ chỉ có 27% (dưới dạng ETH) là có thể thanh khoản ngay lập tức. 73% còn lại là stETH và ETH2 Staking đều không thể rút ra ngay và phải chờ unlock trong nhiều tháng.
Trong khi đó, số tài sản mà người dùng Celsius rút ra mỗi tuần là khoản 50.000 ETH. Như vậy, nếu vẫn duy trì quỹ tiền như hiện tại mà không làm gì thêm, về cơ bản Celsius sẽ “hết tiền” trong 5 tuần. (50k * 5 = 250k ETH, trong khi đó Celsius hiện chỉ có 268k ETH).
Lật lại lịch sử, Celsius là dự án quá “đen đủi” khi bị dính vào vô số những vụ hack làm thất thoát tài sản.
- Tháng 5/2021, mất 35.000 ETH (khoảng 70 triệu USD) trong vụ Stakehound bị tấn công.
- Tháng 12/2021, mất 50 triệu USD khi Badger DAO bị tấn công qua giao diện người dùng.
- Và đỉnh điểm, mất 500 triệu USD tài sản của người dùng khi cho vay trên Anchor – vì cú sụp đổ LUNA/UST.
Có thể thấy, Celsius vẫn còn đang gặp vấn để khủng hoảng thanh khoản trầm trọng ở mảng stablecoin.
Để giải quyết vấn đề này Celsius thế chấp stETH để vay ETH và swap sang stablecoin, điều này khiến Celsius đang là “con nợ” lớn nhất cả các nền tảng cho vay như Aave, Compound,….
Khoản nợ mà Celsius đang gồng gánh lên đến 1.18 tỷ USD, trong đó hơn 445,000 stETH được thế chấp.
Nổi bật nhất là Aave với khoản vay hơn 680 triệu USD được thế chấp bằng stETH.
Với tình hình FUD lớn như này, stETH đang có nguy cơ bị depeg mạnh bất kỳ lúc nào. Điều này tương đương khoản vay thế chấp bằng stETH trên nền tảng Aave của Celsius đang trong tình trạng “ngàn cân treo sợi tóc”.
Aave và cơn sóng khủng hoảng tín dụng đang trực chờ
Quả bom nổ chậm tín dụng được hình thành từ vòng xoáy cho vay và thế chấp đến từ nền tảng Aave cũng đang gây ra áp lực vô cùng lớn đến stETH.
Vào thời điểm nền tảng Lido cho phép người dùng stake ETH và nhận lại stETH, giao thức Aave cũng cho phép người dùng sử dụng stETH để thế chấp cho khoản vay ETH của mình.
Có thể hiểu đơn giản quá trình như sau:
- Stake ETH tại Lido -> Nhận stETH.
- Đem số stETH đó đi thế chấp và vay ETH trên Aave -> Quay lại stake ETH trên Lido
Quá trình này được lặp đi lặp lại bởi lòng tham của các nhà đầu tư tiền mã hóa. Trong trường hợp thị trường đi lên, điều này giúp cho người dùng có thể tối ưu tốt lợi nhuận của mình. Tuy nhiên thời điểm thị trường bất ổn, điều này vô tình gây ra một vòng xoáy tử thần, một quả bom tín dụng phình to và đang trực chờ nổ tung bất cứ lúc nào.
Nếu stETH bị depeg mạnh về 0.85 ETH, Aave sẽ thực hiện thanh lý hàng loạt tài sản của người dùng.
– AAVE:
Đã vay: 466,7 triệu USD tiền USDC, 114,7 triệu USD tiền USDT, 98,9 triệu USD tiền DAI
Tổng vay: 680 triệu USD
– Compound:
Đã vay: 149,5 triệu USD tiền DAI, 69,3 triệu USD tiền USDC
Tổng vay: 218 triệu USD
– Maker:
Đã vay: 278,7 triệu USD tiền DAI
Các bạn có thể check on-chain những ví đi vay của Celsius tại đây.
Như vậy, với 445k stETH, Celsius đã dùng để vay nợ khoảng 1,18 tỷ USD.
Đáng chú ý, không chỉ Celsius dùng stETH để vay trên AAVE mà nhiều dự án/tổ chức khác cũng làm như vậy. AAVE hiện có đến 2,5 tỷ USD tài sản thế chấp dưới dạng stETH.
Three Arrow Capital ( 3AC )
Three Arrow Capital – 3AC 3AC có 81,315 astETH (stETH trong aave) và vay 53, 829 ETH. Với tỷ lệ vay 75%. Để duy trì vị thế không bị thanh lý thì health factor (chỉ số thanh lý) <1. Với lượng thế chấp của 3ac ta có thể tính được tỉ lệ steth/eth khi steth bị thanh lý. – Theo chỉ số onchain, nếu tỷ lệ stETH/ETH giảm xuống 0.81 thì kích hoạt thanh lý thêm tầm 130tr stETH, nếu giảm xuống 0.79 thì thanh lý thêm 100tr stETH, còn 0.7 thì thanh lý tiếp 70tr stETH. Một con số vô cùng lớn. Hệ luỵ kéo theo khiến giá ETH giảm cùng stETH gây ảnh hưởng không nhỏ tới DAI trên Maker DAO, các vị thế thế chấp ETH lấy DAI cũng đứng trước nguy cơ thanh lý. => Từ đó kích hoạt vòng xoáy tử thần kéo đổ hàng loạt dẫn đến panic sell
Sự kiện stETH có ảnh hưởng như thế nào?
Giá trị của ETH
Sự kiện stETH bị depeg và quả bom tín dụng đang trực chờ vô tình gây ra áp lực bán tháo mạnh đối với ETH. Việc này sẽ khiến cho ETH tụt giảm giá trị nghiêm trọng, đặc biệt là trước thông tin Lido Finance dự kiến bán 10.000 ETH để lấy kinh phí duy trì hoạt động trong thời gian tới.
Ngoài ra việc stETH không chỉ được dùng để thế chấp cho vay ETH mà con nhiều loại tài sản khác, nổi bật là stablecoin, do đó thị trường cũng sẽ chứng kiến một đợt bán mạnh ETH đến từ nền tảng Aave.
Ảnh hưởng đến thị trường chung
Được mệnh danh là “vua của các nền tảng”, “vua của Altcoin”, nếu có một đợt panic sell diễn ra đối với ETH khiến cho giá trị đồng coin này giảm mạnh, anh em có thể hình dung được viễn cảnh chung của các altcoin nói riêng và thị trường nói chung. DeFi sẽ là mảng bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất khi hàng loạt ông lớn đều liên quan đến sự kiện này như Aave, Celsius, Compound,…
Và hơn thế, Bitcoin cũng sẽ không ngoại lệ khi “con nợ” Celsius cũng đã thực hiện thế chấp rất nhiều WBTC trên các giao thức DeFi cho vay lớn.
Hiệu ứng dây chuyền
Rủi ro stETH ngày càng bị depeg, giảm giá trị so với ETH sẽ tạo ra hiệu ứng dây chuyền làm ETH càng lúc càng dump.
- Alameda và các quỹ lớn sẽ tiếp tục “thoát hàng” stETH.
- stETH depeg càng nặng.
- Cặp cho vay ETH/stETH trên AAVE rủi ro kéo theo ETH dump.
- Celsius không còn đủ thanh khoản để người dùng rút >> Hoảng loạn trong cộng đồng >> Càng nhiều người muốn rút tài sản.
- Celsius không còn khả năng trả nợ vay >> Các nền tảng cho vay như AAVE, Compound, Maker buộc phải thanh lý số tài sản thế chấp.
- Không chỉ ETH dump mà còn BTC, MKR dump kéo theo thị trường sụp đổ.
Thuyết âm mưu:
Âm mưu phía sau Three Arrow capital – 3AC – Nhìn về case của 3AC.
Theo như phân tích ở trên, 3AC có 81k stETH ~ 81k ETH, 3AC đã dùng thế chấp vay 53k ETH. Nếu bị thanh lý, 3AC sẽ mất khoảng 35% lượng ETH đã gửi vào Lido. Vậy 3AC sẽ làm gì để bảo vệ vị thế cũng như tận dụng rủi ro này. Theo thời gian bài viết, giá của ETH khoảng 1450$. – 3AC sẽ mở vị thế Short khoảng x5 x10 ở giá stETH và ETH từ mức 1450$. 3AC sẽ để thả nổi tỷ giá stETH/ETH trên thị trường và chấp nhận bị thanh lý 81k stETH. Nếu khi lệnh thanh lý bị kích hoạt. Họ sẽ bán 53k ETH vay được để giá ETH dump càng sâu, tạo lợi nhuận 2 vị thế short ở trên. Khi đó, thị trường sẽ bị kích hoạt vòng xoáy tử thần, càng nhiều vị thế bị thanh lý không chỉ trên Aave mà còn lan rộng ra khắp các nền tảng khác khiến giá stETH và ETH dump lại càng dump. Theo tính toán trên, khi giá ETH giảm xuống khoảng 998$ – 1100$ thì khoảng lỗ 35% lượng ETH của 3AC đã được cân bằng hoặc có lợi nhuận hơn nhờ lợi nhuận từ 2 vị thế short. => Qua đó chúng ta hãy nhìn nhận lại, lỗ hỏng của stETH chính là kịch bản đã được vẽ ra bởi whale để kiếm lợi nhuận trong lúc thị trường xấu như vậy?
Celsius – Trong bối cảnh này. Celsius đứng trước 2 lựa chọn nếu buộc phải bán để trả nợ:
- Thanh lý lượng tài sản token hiện có gồm (wBTC, ETH, Link, CRV, CVX, COMP) ~ $1.3 tỷ
- Thế chấp stETH để vay các tài sản khác rồi swap sang stablecoin trả nợ cho khách hàng – Xét qua 2 phương án, khả năng cao Celsius cũng sẽ chọn phương án thứ 2 để câu giờ chờ phản ứng của thị trường. Nhưng theo case của 3AC, Celsius cũng sẽ kết hợp vừa đi vay trả nợ người dùng vừa mở vị thế short tương tự để gỡ gạc lại. Update 13/06/2022: Celsius chuyển lên sàn FTX rất nhiều BTC và tuyên bố miễn trách nhiệm. Khả năng bankrupt là trên 80% Alameda Các sự kiện trên đều khơi màu bởi Alameda và FTX là nơi thực hiện chiến dịch dump ETH này. Thông qua case của 3AC, FTX hay Alameda sẽ là nơi hấp thụ các vị thế và phí giao dịch, phí nền tảng của sự vụ này – Ngư ông đắc lợi.
